Lezing & Muziek 16.09.2011

Vrijdagavond 16 september om 19.30 uur houdt kunsthistorica Colette No?l een lezing naar aanleiding van deze tentoonstelling. Ze zoekt daarbij naar verbanden met de muziek van de componist Simeon ten Holt ( geb.1923) .

Twee van diens werken zullen na afloop van de lezing worden uitgevoerd door de internationaal bekende pianiste Tamara Rumiantsev.

In haar lezing zal kunsthistorica Colette No?l verbanden leggen tussen de geschiedenis van de moderne beeldende kunst en die van de moderne muziek.

Paralellen vallen bijvoorbeeld te ontdekken in het feit dat zowel de materie in de beeldende kunst als de compositorische grondslagen van de muziek getransformeerd worden tot een immateri?le beleving, ofwel; een beleving die los staat van de historisch vooronderstelde functionaliteit van die grondslagen.

De verzelfstandiging van theoretische werkelementen, los van hun historisch vastgestelde functionele toepassing vindt men zowel terug in de tentoongestelde werken als de muziek van Simeon Ten Holt.

Beeldend kunstenaar Andrew March bijvoorbeeld, cre?ert de figuratie “na de dood van de figuratie “. En Ten Holt ontdekte de tonaliteit “na de dood van de tonaliteit”. De beelden van Jos Kruit en Jan Nijhoff passen evenzeer in dit rijtje. Elementen van spanning en ontspanning die kenmerkend waren voor traditionele kunst verzelfstandigen zij tot op zichzelf staande objecten.

Hierdoor ontstaat een eigentijdse geladenheid waarin verleden, heden en toekomst als reproductie van de geschiedenis in het menselijk bewustzijn samenvallen. In woorden van Simeon Ten Holt “De kunstenaar wordt een antennebouwer zoekend naar de horizon achter de horizon”.

De verbinding tussen de muziek van Ten Holt en sommige werken in de tentoonstelling zijn o.a. direkt herkenbaar in de structurele eigenschappen van deze muziek en bijvoorbeeld de schilderijen van Jerry Keizer en Bill Kunst, de video’s van Anna Werkmeister en de installatie van Henk van Gerner.

Simeon Ten Holt
De componist Simeon ten Holt werd in 1923 te Bergen (N.H.) geboren. Hij studeerde muziekcompositie bij Jacob van Domselaer (1890-1960), de muzikale vertegenwoordiger van De Stijl. Ten Holt vervolgde zijn studies ?aan de ?cole Normale in Parijs bij Arthur Honegger (1892-1955) en bleef daarna enkele jaren in Frankrijk wonen.

Hij schreef artikelen over muziek in het tijdschrift ?Raster? en was medeoprichter van de Werkgroep Hedendaagse muziek in zijn woonplaats Bergen. Als pianist voerde hij concerten uit van zijn eigen composities. ?Aanvankelijk schreef Simeon ten Holt atonale en seri?le muziek. Zijn belangrijkste werken uit deze periode zijn Cyclus aan de Waanzin (1962), Interpolations (1969) voor piano, Diagonaalmuziek (1958) voor strijkers, ?Trypticon (1965) voor zes slagwerkers.

Later raakte Simeon ten Holt meer ge?nteresseerd in een stijl van componeren waarin traditie en experimenten van gelijk belang zijn. In 1975 begon hij met het schrijven van een stuk voor meerdere toetsinstrumenten, ?Canto Ostinato, dat hij in 1979 voltooide. Dit werk markeerde het begin van een nieuwe periode, waarin Ten Holt terugkeerde naar de tonaliteit. Lemniscaat (1983), Horizon (1985), Incantatie IV (1990) en Meandres ?(1997), alle werken voor twee of meer toetsinstrumenten, behoren tot deze periode. Belangrijke werken voor ??n of meerdere piano?s zijn verder Natalon in E (1980) en Soloduiveldans II (1986), III (1990) en IV (1997). De ?composities van Simeon ten Holt worden wereldwijd uitgevoerd.

Natalon in E
Natalon in E vormt het definitieve afscheid van Ten Holts serie?le periode en het begin van zijn neotonale periode. De muziek doet denken aan Beethoven,Schubert,Bartok en Scriabin. Echter, de uitvoerder krijgt geen ?enkele vrijheid ten aanzien van tempo, dynamiek, speelwijze of pedaalgebruik. Alleen het laatste deel staat enige vrijheid in het herhalen van enkele episodes toe.

Natalon in E dateert uit 1980

Soloduivelsdans IV
Simeon Ten Holt ?maakt in zijn latere composities weliswaar gebruik van traditionele harmoniek, maar de elementen van spanning en ontspanning die daarvoor zo kenmerkend zijn, verzelfstandigt hij tot muzikale ?objecten. De luisteraar hoort herkenbare akkoorden, maar deze zijn ge?soleerd van de gebruikelijke wetten van harmonieke samenhang.

Herhalende patronen zorgen ervoor dat muzikale motieven op zichzelf komen te staan. De tijdservaring wordt uitgeschakeld en vervangen door een ruimtelijke ervaring waarin het muzikale object als het ware gaat ?zweven.

Soloduivelsdans IV is een werk uit 1996 en duurt ongeveer 25 minuten

Zie ook
http://www.simeontenholt.com

Lees meer