Kunstenaar van de maand: Heddy John Appeldoorn

Elke maand houd ik een telefonisch interview met een kunstenaar waarvan de Kunstuitleen werken heeft in de collectie. Deze maand een interview met H.j. Appeldoorn over ‘Pandora’s vaas’

I. Hoe gaat het verhaal over de vaas van Pandora ook weer?

H. Het verhaal vertelt dat toen de vaas geopend werd daar alle rampen, ziekten en zorgen uit tevoorschijn kwamen en dat die zich verspreidden over de aarde. Aan het rustige bestaan van de mensheid was nu een einde gekomen.

I. Wie was Pandora?

H. Ik weet het ook niet meer precies. Het gaat mij vooral over wat er uit die vaas komt.

I. Ik zal het straks voor de volledigheid opzoeken. Dus die ellende die uit die vaas komt (eigenlijk doos) was voor jou een aanleiding om het schilderij te maken.

H. Ja, op dat moment ging het niet zo best met me. Ik werd uit mijn huis gezet en ik ging veel drinken. Een drankroes duurde maar even, daarna voelde ik me nog ellendiger. Toen ik een andere plek vond om te wonen probeerde ik die chaos in mij om te zetten in creativiteit. Mythes zijn eigenlijk verhalen die een manier geven om de werkelijkheid te verklaren. Dat is voor mij een eindeloze bron om uit te putten. De boodschap kan in alle mogelijke vormen vertaald worden. De boodschap is vaak universeel en in elke tijd anders te interpreteren.

I. Dus eigenlijk was die smerigheid uit die vaas, smerigheid uit jou. Je rekende op die manier af met je ellende.

H. Nee, het is breder. Het is de complexheid van de wereld, de ellende die op de mensheid drukt. De angsten waarmee we moeten leven.

I. Jouw werk is heel expressief, de kleuren die je gebruikt maar ook wat je schildert. Zou je daar iets meer over kunnen vertellen?

H. Ja, ik maak voorstudies in de vorm van tekeningen. Die studies zijn meestal vaag en niet uitgewerkt. Daarna begin ik met het schilderen. Dat is eigenlijk een hele spontane handeling. Ik schilder en dan ontstaat die wereld. Steeds goed kijken, soms iets weg schilderen en dan bepalen of het klopt en of ik tevreden ben. Dan krijgt dat vage een vorm.

I. Als je dan een schilderij hebt voltooid als Pandora’s vaas, heb je dan ook afgerekend met die kwelling die je beheerste?

H. Nee, die steekt altijd weer de kop op in meer of mindere mate. De orde, de bureaucratie in de maatschappij komen in botsing met mijn aard. Al die regels, procedures, trajecten, alles wat vast staat, alles waar ik tegenaan loop en alles wat de mensheid boven het hoofd hangt. In mijn wereld heeft de chaos veel goeds in zich. Daardoor ben ik in staat om mijn werk te maken, mijn werkelijkheid.

I. Nu schilder je vaak vogels. Hele vreemde vogels. Meestal hebben ze iets duisters. Maar ook vaak moet ik lachen er zit humor in je werk. Zijn het zelfportretten?

H. Zelfportretten……(denkt even na) zou  heel goed kunnen. Halfwezens, ….mooi gegeven is dat. Niet helemaal dier maar ook geen mens. Een vogel als onderwerp geeft mij  meer vrijheid. Tijdens het schilderen ben ik  minder kritisch tegenover een dier (portret van een dier) dan dat ik dat tegenover een mens (portret van een mens) ben.

Wikipedia: Pandora (oudgrieks: Πανδώρα) (haar naam kan zowel draagster van alle gaven als schenkster van alle gaven of albegaafde betekenen) is in de Griekse Mythologie de naam van de eerste vrouw, die door Hepaithos werd gevormd uit water en aarde. Zij werd door Zeus aan de stervelingen als straf gezonden om onheil over hen te brengen, nadat Prometheus vuur uit de hemel gestolen had, met het doel om de mensen uit hun ongelukkige toestand te verlossen.

Interpretatie van de mythe (volgens wikipedia)

In het vroege christendom zagen de kerkvaders in het verhaal van Pandora’s doos al heel gauw een pre-christelijke beeld van de Bijbelse zondeval: Pandora en Eva hadden allebei een zondige en ziekelijke nieuwsgierigheid gemeen, die de man, waarmee de gehele mensheid bedoeld wordt, noodlottig werd.

I. Dit is toch weer een bijzonder nare manier om de vrouw te positioneren. Fijn dat het in jouw schilderij enkel gaat over wat er uit die vaas komt en niet over Pandora die misbruikt werd om een akelig beeld te verspreiden over vrouwen in het algemeen. Bah, wat heb ik een hekel aan die figuren die het volk met zeer verkeerde ideeën voeden middels dit soort verhalen, maar dit even terzijde.

H. Voor mij is dit niet relevant geweest toen ik het schilderij maakte. Het man vrouw gedoe komt mij sowieso de neus uit. Mensen zijn twistzieke wezens.

Archief kunstenaar van de maand.